اهمیت بهداشت روانی دوران بلوغ| آموزش و نکات مهم

نوجوانی باارزش‌ترین و مهم‌ترین دوره‌های زندگی هر انسانی است. در این دوران تحولات و دگرگونی‌های جسمی و روانی در انسان اوج می‌گیرند. در این مرحله است که «بلوغ» به‌عنوان یک نقطه عطف مهم، فرد را از دوران کودکی به نوجوانی می‌رساند. نوجوانان، پدران و مادران فردا هستند و توجه به بهداشت روانی دوران بلوغ برای ایجاد یک جامعه خوب اهمیت زیادی دارد.

اهمیت بهداشت روانی دوران بلوغ

در دوران حساس بلوغ نوجوانان رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهند. در این زمان آن‌ها تلاش می‌کنند که خود را از قیدوبندهای دوران کودکی جدا کنند و این کار را از طریق لجبازی و مخالفت با والدین و مربیان انجام می‌دهند. بهداشت روانی در دوره نوجوانی کمک می‌کند که نوجوانان با این فشارهای روانی آسان‌تر کنار بیایند.

در بهترین دبیرستان دوره اول دخترانه منطقه 3 مربیان بهداشت و روانشناسی به نحو احسن با فشارهای روانی و حساسیت‌های دوران بلوغ نوجوانان دختر مقابله می‌کنند تا دختران و والدین آن‌ها راحت‌تر و آسان‌تر این دوره را پشت سر بگذارند.

به‌طورکلی، آشنایی با اتفاقات جدید در زندگی باعث می‌شود که انسان از اضطراب و اشتفگی ناشی از هیجانات آن رهایی پیدا کند. بنابراین هرچقدر نوجوانان در برخورد با پدیده بلوغ و تغییرات ناشی از آن آگاه‌تر باشند کمتر دچار بحران می‌شوند و پذیرش این تغییر برای آن‌ها آسان‌تر می‌شود.

عدم آگاهی کافی، سالم و صحیح درباره بلوغ باعث سردرگمی و گیجی نوجوانان می‌شود که نتایج زیان‌باری به همراه خواهد داشت. اینجاست که اهمیت بهداشت روانی دوران بلوغ خود را نشان می‌دهد. والدین و مربیان باید به صورت مستمر نوجوان را درباره بلوغ آگاه‌سازی کرده و همانند رعایت نظافت شخصی و بهداشت فردی، بهداشت روانی را هم رعایت کنند.

موارد بهداشت روانی دوران بلوغ و نوجوانی

همان‌طور که نظافت شخصی باعث رعایت بهداشت و جلوگیری از بیماری جسمی می‌شود، بهداشت روانی دوران بلوغ هم جلوی بیمار شدن روح و روان نوجوان را می‌گیرد. مواردی که والدین و مربیان باید برای رعایت بهداشت روانی درنظر بگیرند، شامل موارد زیر است:

• به‌عنوان والدین و همچنین مربیان باید از قبل، به نوجوان بگویید که قرار است به زودی تغییراتی را در جسم و روان خود احساس کند.
• به او اطمینان بدهید که این تغییرات کاملا طبیعی هستند و نیازی نیست نگران باشد
• در صورتی که تغییرات در نوجوان شروع شده است به او تبریک بگویید و با او درباره شروع دوره جدید زندگی صحبت کنید.
• به او اطمینان بدهید که این تغییرات نشان‌دهنده تکامل و بلوغ او هستند و قدمی برای اجتماعی شدن او محسوب می‌شوند. باید به او آموزش دهید که دیگر کودک نیست و وظایف اجتماعی و فردی جدید‌تری قرار است به او محول شوند.
• اگر تغییرات هنوز در نوجوان آغاز نشده‌اند باید به او ثابت کنید که به زودی اتفاق می‌افتند و حتی اگر دیرتر از بقیه رخ دهد هم کاملا طبیعی است.
• یکی دیگر از موارد بهداشت روانی در دوره نوجوانی این است که باید به نوجوان بیاموزید تغییرات جسمانی با تغییرات روحی هم‌ همراه خواهد بود.
• تغییرات روحی و روانی در ابعاد خلقی، رفتاری و هیجانی خود را نشان می‌دهند و لازم است به نوجوان بیاموزید چگونه این هیجانات را کنترل کند‌.

نکات مهم برای والدین درباره بهداشت روانی دوران بلوغ

برای اینکه روابط شما به‌عنوان مربی یا والدین با نوجوان یا دانش‌آموز گرم‌تر و صمیمانه‌تر شود رعایت برخی نکات در این زمینه الزامی است:

نوجوان خود را همان گونه که هست بپذیرید

برای ایجاد یک رابطه صمیمی و دوستانه لازم که نوجوان را با همه کمی‌ها و کاستی‌ها بپذیرید و انتظارات خود را از وی کم کنید. کاستی‌های نوجوان را همانند توانایی‌های وی به عنوان نقاط قوتی در نظر بگیرید که شخصیتش را می‌سازند.

به نوجوان به‌عنوان فردی مستقل با سلیقه‌ها، احساسات، اعتقادات و نقطه نظرات خاص خودش در نظر بگیرید. این اصل یکی از مصادیق اهمیت بهداشت روانی دوران بلوغ است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. چرا که اعتمادبه‌نفس نوجوان با پذیرش وی به‌عنوان یک فرد بالغ و مستقل شکل می‌گیرد.

نوجوان خود را درک کنید

بخشی از وجود نوجوان هنوز کودک است و بنابراین ممکن است دید سطحی‌تری به مسائل مختلف داشته باشد. عقاید نوجوان را پوچ و مسخره در نظر نگیرید و بی اهمیت نباشید. عدم اهمیت به تفکرات نوجوان باعث می‌شود از شما فاصله بگیرد و همچنین ممکن است باعث ایجاد خشم نهفته در وی شود.

پند و اندرز مستقیم را در برنامه تربیتی خود قرار ندهید

نه فقط نوجوانان، هر انسانی در هر سنی که باشد از نصیحت و پند و اندرز گریزان است. نوجوانان کارهای خود را بی عیب و نقص می‌دانند و تحمل انتقاد و شنیدن نصیحت را ندارند. برای اصلاح رفتارهای نادرست نوجوانان باید خودتان الگوی آن‌ها شوید. سپس به صورت غیرمستقیم و با اتخاذ روش‌های تفکر انتقادی، نوجوان خود را نسبت به اعمال نادرستش آگاه کنید.

برخی مواقع شاید لازم باشد که به نوجوان خود آزادی عمل بیشتری بدهید. اجازه دهید اشتباه کند، تجربه کند تا در برابر مشکلات زندگی مقاوم شود. چشیدن طعم برخی سختی‌ها نوجوان را قوی‌تر می‌کند بنابراین از اینکه نوجوان شما اشتباه کند نترسید.

برای ارتباط با نوجوان خود وقت کافی داشته باشید

برای اینکه بهداشت روانی دوران بلوغ به بهترین نحو ممکن انجام شود باید به این نکته توجه کرد که نوجوانان به توجه نیاز دارند. نوجوانان دوست دارند صحبت کنند و شنیده شوند. برای اینکه ارتباط شما با نوجوان تقویت شود او را به حرف زدن تشویق کنید و شنونده خوبی برای او باشید. این کار حس اطمینان در وجود نوجوان ایجاد می‌کند و وقتی به شما اعتماد کرد، بیشتر هم درباره مسائل مختلف با شما صحبت خواهد کرد.

انرژی نوجوان را تخلیه کنید

نوجوان سرشار از انرژی است که اگر به درستی تخلیه نشود می‌تواند نتایج زیان‌باری به همراه داشته باشد. نوجوان سعی می‌کند انرژی خود را به روش‌های مختلفی همچون خشونت، حادثه جویی و رفتار پرخاشگرانه تخلیه سازد. برای جلوگیری از این امر نوجوان را به انجام فعالیت‌های ورزشی سالم و شرکت در کلاس‌های مختلف تشویق کنید.

پیگیر وضعیت تحصیلی نوجوان باشید

یکی از نکات مربوط به بهداشت روانی در دوره نوجوانی به وضعیت تحصیلی نوجوان بازمی‌گردد. در این سن، اغلب نوجوانان نسبت به درس و تحصیل بی‌علاقه می‌شوند. آن‌ها در این دوران به موارد دیگری مثل رسیدن به سرووضع یا ارتباط با دوستان توجه بیشتری پیدا می کنند. برای رعایت بهداشت روانی دوران بلوغ شما باید ابتدا علت بی علاقگی را بررسی و نسبت به حل مشکل تحصیلی نوجوان اقدام کنید.

مهارت برقراری ارتباط اجتماعی را به نوجوان بیاموزید

یکی از موارد پر اهمیت بهداشت روانی دوران بلوغ به نحوه برقراری ارتباط اجتماعی نوجوان مرتبط است. در این دوره بحرانی، نوجوان گاهی ممکن است رفتار کودکانه و گاهی بزرگسالانه از خود نشان دهد. نحوه برقراری ارتباط اجتماعی باید به نوجوان آموزش داده شود. برای این منظور نوجوان را با خود بیرون ببرید و برای خرید، پیدا کردن آدرس، آشنایی با دوستان یا انجام امور اداری از او کمک بخواهید.

جمع‌بندی

رعایت بهداشت روانی دوران بلوغ برای جلوگیری از مشکلات روحی و روانی و همچنین رشد عقلی نوجوان بسیار حائز اهمیت است. در این دوره بحرانی و حساس والدین و مربیان باید نهایت تلاش خود را برای کاهش تنش‌ها و افزایش روحیه و اعتمادبه‌نفس نوجوان به کار بگیرند. نوجوان را بپذیرید، او را درک کنید، به نظراتش احترام بگذارید، با او حرف بزنید، به او مسئولیت بدهید و انرژی‌اش را با ورزش تخلیه کنید‌‌. به این ترتیب بهداشت روانی دوره بلوغ را رعایت کرده‌اید‌.

سوالات متداول:

1. منظور از بهداشت روانی دوران نوجوانی چیست؟

منظور از بهداشت روانی نوجوانی این است که آموزش‌های مربوط به بلوغ به‌درستی به نوجوان داده شوند. تا بتواند این مرحله را به آسانی و به دور از تنش پشت سر بگذارد.

2. چرا رعایت بهداشت روانی در دوران بلوغ مهم است؟

عدم رعایت بهداشت روانی در نوجوانی عواقب جبران‌ناپذیری دارد. نوجوان باید از آنچه برای او رخ داده است به درستی مطلع شود و این وظیفه به دوش والدین و مربیان است‌.

3. مهم‌ترین نکات بهداشت روانی نوجوانان چه هستند؟

برای اینکه نوجوان به انحراف کشیده نشود والدین باید نکات مختلفی را رعایت کنند. از جمله این نکات می‌توان به پذیرش، وقت گذاشتن و آموزش مهارت اجتماعی اشاره کرد.